Tytuł powieści Rękopis znaleziony w Saragossie zna chyba każdy Polak. Mimo że większość z nas pewnie nie byłaby w stanie streścić działa Jana Nepomucena Potockiego, to pierwszym skojarzeniem z miastem Saragossa często jest właśnie Rękopis, a to za sprawą filmu Wojciecha Jerzego Hasa z 1965 roku ikilku teatralnych adaptacji. Tym razem tytuł ten postanowił przypomnieć Teatr Rozrywki w Chorzowie. Jednym z powodów dla podjęcia tego wyzwania na pewno jest obchodzony właśnie Rok Jana Potockiego.

Trudność w przybliżeniu treści powieści Potockiego stanowi jej wieloaspektowość, złożoność oraz ogromna liczba pojawiających się w niej postaci rzeczywistych i fikcyjnych. Dzieło, które stało się podstawą do wystawienia chorzowskiej premiery jest na tyle obszerne, że już za sam wybór wątków, które można zobaczyć na scenie Rozrywki, słowa uznania należą się autorowi adaptacji, a zarazem reżyserowi, Maciejowi Wojtyszce. Tak duża liczba przedstawionych tematów wymaga od widza sporej uwagi i koncentracji, ponieważ nietrudno pogubić się w tym, co dzieje się na scenie.

W  telegraficznym skrócie  treść Rękopisu to historia kapitana Alfonsa van Wordena (choć gdyby powiedzieć, że są to przygody Jana Potockiego wcielającego się w rolę Alfonsa również w pewnym sensie byłoby to zgodne z prawdą) zmierzającego do Madrytu. Bohater  postanawia dotrzeć tam przez zamieszkałe przez duchy góry Sierra Morena, aż wreszcie trafia do gospody Venta Quemada, gdzie przytrafia mu się mnóstwo  kompletnie irracjonalnych wydarzeń. Tak krótki opis perypetii kapitana jest chyba jedynym możliwym, bo chęć ich rozwinięcia skończyłaby się kilkunastostronicowym opisem abstrakcyjnych przygód głównego bohatera. Należy tu też dodać, że w rolę kapitana wcielił się Kamil Franczak, od którego wymagane było bardzo dużo pracy oraz przygotowań, zarówno pod względem choreograficznym, jak i muzycznym. Z kolei pisząc o muzyce, od razu chciałabym wymienić nazwisko Krzesimira Dębskiego, autora muzyki do spektaklu, który jak zwykle bardzo skutecznie przekazał nastroje i emocje bohaterów za pomocą dźwięków. Całości dopełniała pomysłowa scenografia Pawła Dobrzyckiego oraz kostiumy Doroty Roqueplo, które wprowadzały widzów do niezwykle barwnego świata. Tymczasem spośród całego mnóstwa bohaterów pojawiających się w spektaklu, warto wspomnieć o jednej z najbardziej charakterystycznych postaci, a mianowicie Żydzie Wiecznym Tułaczu (w tej roli Marcin Tomaszewski). W pewnych scenach aktora wcielającego się w tę postać zastępowało dziecko (zamiennie Aleksandra Grosy oraz Emilia Kałwa), co pozwalało uzyskać wrażenie większej odległości i perspektywy.

Dodatkową trudność w podsumowaniu chorzowskiego spektaklu stanowi fakt, że jest to widowisko z pogranicza kilku gatunków i nie można go jednoznacznie sklasyfikować jako komedii, komedii muzycznej, spektaklu muzycznego czy nawet fantastycznego. Wobec tego nie pozostaje chyba nic innego, jak zobaczyć je samemu.

Monika Garbarczyk, Teatralia Śląsk

Internetowy Magazyn Teatralny „Teatralia”, numer  151/2015

Teatr Rozrywki w Chorzowie

Jan Nepomucen Potocki

Rękopis znaleziony w Saragossie

(Manuscrit trouvé à Saragosse)

reżyseria: Maciej Wojtyszko, Adam Wojtyszko

adaptacja: Maciej Wojtyszko

muzyka: Krzesimir Dębski

choreografia: Jarosław Staniek

scenografia: Paweł Dobrzycki

kostiumy: Dorota Roqueplo

ręczne malowanie kostiumów: Elżbieta Radziwiłł

wizualizacje: Tomasz Grimm

efekty pirotechniczne: Marek Migdał

dyrygenci: Jerzy Jarosik / Mateusz Walach

obsada: Kamil Franczak(Hrabia Jan Potocki/Alfons van Worden), Piotr Brodziński (Oficer hiszpański/Cicio / Polluks),  Marek Chudziński (Oficer francuski /Zoto / Kastor),  Bartłomiej Kuciel (Oficer inkwizycji/Patriarcha Enoch / Margrabia), Dominik Koralewski (gospodarz/Giulio Romati), Rafał Gajewski (Lopez), Marcin Tomaszewski (Żyd Wieczny Tułacz), Marta Tadla (Murzynka/Księżna Sidonia-Medina), Katarzyna Hołub (Emina/Cyganka I), Barbara Ducka (Zibelda/Cyganka II), Adam Szymura, (Pustelnik/Szejk Gomelezów), Jarosław Czarnecki (Paszeko/Wicekról), Marzena Ciuła (Kamilla), Wioleta Malchar-Moś (Inezilla), Igor Kujawski (Ojciec Alfonsa/Hrabia de Pena Velez), Izabella Malik (Teolog), Anna Ratajczyk (Widmo/Księżniczka), Andrzej Kowalczyk (Inkwizytor/Mamun/Naczelnik Cyganów), Mirosław Książek (Kabalista), Estera Sławińska-Dziurosz (Rebeka), Anna Surma (Anioł/Błękitny Geniusz/Maria Tores), Jacek Pacholski (Geometra), Emilia Majcherczyk (Córka Margrabiego), Grzegorz Gadziomski (Nauczyciel fechtunku/Moskito/Momo), Filip Wójcik (Niedźwiedź), Natalia Gajewska (Kobieta-pająk), Aleksandra Grosy/Emilia Kałwa (Mały Żyd Wieczny Tułacz)

oraz zespół wokalny w składzie: Ewa Grysko, Oliwia Kindla, Dagmara Żuchnicka, Daniel Cebula-Orynicz, Andrzej Lichosyt

zespół baletowy w składzie: Natalia Gajewska, Sara Gorbaczyńska-Pawłuszko, Aleksandra Karch, Edyta Krawczyk, Zuzanna Marszał, Katarzyna Osuch, Ewa Sacha, Agnieszka Saletra, Weronika Zięba, Sebastian Chwastecki, Maciej Cierzniak, Krzysztof Czubaszek, Paweł Majewski, Łukasz Marczyński, Sebastian Sosna

i orkiestra Teatru Rozrywki pod dyrekcją Jerzego Jarosika

premiera: 24 października 2015

fot. Tomasz Zakrzewski

Monika Garbarczyk – rocznik 89. Absolwentka kulturoznawstwa i filologii włoskiej UŚ. Od sześciu lat publikuje w „Teatraliach”. Poza teatrem (a także wewnątrz) uwielbia psy i muzykę. Od zawsze mieszka w Gliwicach.